“Een citroentje” of “nen Wortegemsen” is een frisse citroenjenever die ijskoud geserveerd in de zomer hemels smaakt. Telkens ik het drankje serveer aan vrienden, jong of oud, denken ze dat het een hip cocktailrecept is dat ik ergens gevonden heb.
Maar ere wie ere toekomt: het is een oud recept van mijn meme Rachel “Selleke” die het 72 jaar geleden al schonk in haar café dat telkens eenmalig de deuren heropende op Lozer Kermesse. Lang geleden was het bij mijn grootouders een herberg met smidse waar terwijl de smid nieuwe hoeven legde terwijl de reizigers een dreupelke gingen drinken om uit te rusten.
Het was een traditie in Lozer (nu deelgemeente van Kruisem): de bekende gebroeders Piens trokken tijdens de jaarlijkse kermis van deur tot deur met hun accordeon en muziek en naast de smidse van mijn pépé Gerard deed Selleke (mijn mémé dus) haar gelegenheidscafé open voor het feestweekend. De kinderen gingen onderwijl naar de molen of het skietkraam aan “de dreve” niet zonder eerst spekken te gaan halen bij Vriezeke. Waar de smidse annex cafe en antiekzaak waren is nu een bakker en Vriezeke is geen kruidenier slash spekkenwinkel meer, maar een ribbetjesrestaurant.
Ingrediënten
- 1 fles 700 ml graanjenever (Peterman)
- 3 Verse Citroenen
- 60 gram kristalsuiker
Bereiding citroenjenever
Pers de citroenen en voeg het sap toe aan de jenever samen met 60 gram suiker (of 15 suikerklontjes).
Goed schudden en laat minstens 1 nacht staan zodat het suiker oplost.
Schud de fles vóór uitschenken.
Uit een verse biologische citroen haal je 45 – 50 ml citroensap.
Ne Wortegemsen of ne Waregemsen? Of een citroentje?
De meningen zijn hierover verdeeld. Feit is dat medio 1978 de familie (Albert) Kint de voor hen in Waregem gebrouwde citroenjenever verkocht in hun grote winkel in de Holstraat (waar nu het zwembad is) onder de naam Wortegemsen.
Kint haalde de inspiratie bij D’Oude Stokerij in Wortegem-Petegem (Waregemseweg) die het als bijproduct van zijn distilleerderij zou gemaakt hebben naar aloud recept. Naast zijn eigen Wortegemsen verkocht Likeurstokerij Kint ook Waregemsen. Het was het white-label merk dat dan verkocht werd in de goedkope discounters. Later werd Kint overgenomen door Filliers die de productie verhuisde naar Deinze.
In tegenstelling tot wat veel beweerd wordt (ook op de website van Filliers!) verwijzen de oudste recepten NIET naar de naam “een Wortegemsen”. Wél zeker is dat in het grondgebied van Wortegem-Petegem, tot in Lede, vandaar naar Huise en Lozer, en ook in Nokere al van in de jaren 1800 vele vrouwen in deze regio zelf hun “spirit” maakten met graanjenever, citroensap en -pulp en hun recept voor “een citroentje“ aan hun nageslacht doorgaven. Mijn moeder kreeg het recept van mijn meme Selleke al 1961 die het op haar beurt kreeg van háár moeder al van vóór 1900 dus. Haar handgescheven recept staat hieronder.
In de volksmond heette het “een citroentje” vóórdat Albert Kint het de naam gaf van “nen Wortegemsen“, inderdaad omdat drankje vooral in deze regio gedronken werd.
Wij houden hier bij de de meest bekende naam Wortegemsen. Niet in het minst omwille van de warme traditie Wortegemsen Feesten (zie de website) die telkens plaats vinden in mei.
Echte Citroenjenever: Oud recept van mémé Selleke (1961)
Van generatie op generatie wordt in Wortegem (maar dus ook in de andere genoemde gemeenten) het eigen huisrecept (dat uiteraard als het enige echte beschouwt wordt en familiegeheim is) aan het nageslacht door gegeven. Het recept van mijn mémé, dat natuurlijk het énige énige échte is, krijg je hier nu van mij. Vertel het niemand en geniet van je succes!
Op het velletje papier van mijn mémé staat onderstaand handgeschreven recept “Citroentje“:
Citroentje
1 liter Oude Klare
4 Citroens
21 Klontjes suiker
1 dag laten trekken
Oude Klare was de oude algemene naam voor sterkedrank die door keteldistillatie was verkregen uit van graan afkomstige alcohol. De moutwijn heeft een percentage (na de 3e distillatie) van 46.5% en werd aangevuld met extracten uit de jeneverbes. Sedert einde 19e eeuw wordt op industriële schaal ethanol toegevoegd. Jonge jenever bevat minder dan 15% moutwijn en Oude Jenever is vanaf 15% moutwijn.
Het merk van jenever is vooral een voorkeur van eigen smaak. Ik zag mijn mémé de Oude Jenever van Filliers gebruiken, maar mijn vrienden waarderen het meest de smaak van mijn citroentje als ik Peterman Jenever gebruik.
De jenever aanvullen met het sap van 4 citroenen en 21 klontjes suiker (of 85 gram kristalsuiker) en alles minstens een nacht laten trekken.
Na een paar dagen op zijn best en ijskoud serveren!
Tip 1: Zorg dat je citroenen fris en niet oud zijn. Eén slechte citroen kan je hele brouwsel verpesten!
Tip 2: Pitjes in de fles beinvloeden negatief de smaak op termijn. Géén pitjes dus!
Tip 3: Doe er fijn vruchtenvlees van de citroen naar believen bij. Zeer lekker!
Oude Klare
“Oude Klare” is het (oude) generieke woord voor heldere jenever zonder toevoegingen maar als merk wordt Oude Klare ook gebruikt door Stokerij D’hont (uit Gent) voor hun Oude Klare Citroenjenever.
Tiegems Oude Klaren is dan weer een sedert 1973 gedeponeerd merk van likeurstokerij Sint Arnoldus.
Meer van mijn recepten vind je hier
Ingrediënten (aangepast voor 1 liter jenever)
- 1 fles 1000 ml graanjenever (Peterman)
- 4 Citroenen
- 85 gram kristalsuiker
Bereiding
Pers de citroenen en voeg het sap toe aan de jenever samen met 85 gram suiker (of 21 suikerklontjes).
Goed schudden en laat minstens 1 nacht staan zodat het suiker oplost.
Schud de fles vóór uitschenken.
Benieuwd hoe Jenever ambachtelijk gestookt wordt ?
Stokerij Vanderlinden is een ambachtelijke distilleerderij die de Hasseltse traditie van het distilleren in ere houdt op een authentiek manier.
De microbe voor het stoken van jenever ging hier over van zoon op … vader. Samen stoken ze nu op ambachtelijke wijze vele smaken.
